Günümüzde yaygınlaşan sağlık turizmi sektörünün büyümesiyle birlikte kategorilere ayrılarak incelenmesi önem kazanmıştır.
Bu kapsamda sağlık turizmi amacına ve verilen hizmete göre 4 ana türde incelenmektedir. Bu bağlamda bu sektörün her bileşeni kendi türünü tespit ederek istenilen sonuçlara daha hızlı ve başarılı şekilde ulaşılmasını sağlamaktadır. Yazımızın devamında sağlık turizmini bu 4 ana tür olan medikal sağlık turizmi, kaplıca, yaşlı ve engelli bakımı ve spa & wellness olarak inceleyeceğiz.
- Medikal Sağlık Turizmi
İnsanların kendi ülkelerinden başka bir ülkeye tıbbi operasyon hizmeti almak amacıyla gitmesi medikal sağlık turizmidir. Bu medikal sağlık turizm çeşidi ortopedi, kanser tedavisi, diş tedavisi, estetik operasyonlar, kalp cerrahisi ve kısırlık tedavileri başta olmak üzere birçok alana yayılmıştır.
Kanser tedavisi, kalp cerrahisi gibi hayati öneme sahip tıbbi tedaviler söz konusu olunca insanlar maliyet veya konumdan bağımsız olarak en kaliteli hizmeti en kısa zamanda almayı talep etmektedir. Türkiye nitelikli cerrahları, gelişmiş onkoloji tedavisi ve kolay ulaşılabilir olmasıyla bu konuda tercih edilen ülkelerden birisidir.
Ortopedi, diş ve estetik operasyonlar için ise insanlar düşük maliyetli tedavilere yönelmektedir. Özellikle saç ekimi, botoks ve göğüs implantları gibi hayati önem taşımayan ve ertelenebilir estetik operasyonları daha düşük maliyetli ülkelerde yaptırmak oldukça caziptir. Örneğin İstanbul son zamanlarda saç ekimi konusunda yükselen bir yıldızdır. Türk Hava Yolları uçuşlarında saç ekimi operasyonu geçiren misafirlerin çokca gözlemlenmesi sonucunda “Turkish Hairlines” esprisi de sektörde yerini almıştır. Aslında çok da yerinde bir espridir. Genel hastane hizmetlerinde tahmin edilen ihracat rakamı 4 milyar dolara ulaşmıştır. Bu rakamın yarısını da bir milyon civarında hasta ile saç ekimi operasyonları oluşturmaktadır.
- Kaplıca (Termal)
Sağlık amacıyla, doğal ve mineral kaynaklara dünya çapında seyahat etmenin binlerce yıl öncesine kadar dayandığını biliyor muydunuz?
İnsanlar fiziksel ve ruhsal anlamda şifa bulmak için tarih boyunca Nil ve Ganj nehirleri gibi yerleri sık sık ziyaret etmişlerdir. Termal turizm, tıbbi tedavi yöntemlerinin yanı sıra tamamlayıcı ve yardımcı olan tedavi yöntemlerinden biridir.
Dünyada zengin şifalı su kaynaklarına sahip olan ülkeler bu mineral bakımından zengin kaynakları termal turizm kapsamında kullanmaktadır. Türkiye, dünyada termal kaynaklara sahip işletmeler bakımından 7. sıradadır. Ülkemizde 40 ilde toplamda 264 kaplıca, 5 ilde 8 peloid (çamur), 3 ilde 8 talassoterapi (deniz suyu) tesisi bulunmaktadır (Bayram ve Tengilimoğlu, 2020). Görünen odur ki, termal turizmi 2022’de en az medikal sağlık turizmi kadar ülkemize döviz girdisi sağlamıştır. 2023’te de kayda değer bir büyüme yaşanacağı ön görülmektedir.
- Yaşlı ve Engelli Bakımı
Bakıma ihtiyaç duyan yaşlıların sağlığının korunması, iyileştirilmesi ve rehabilite edilmesi amacıyla yapılan geçici veya sürekli seyahatlere yaşlı turizmi denmektedir. Engelli turizmi ise engelli bireylere uygulanan koruyucu, iyileştirici ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini kapsayan bir turizm türüdür. Engelli turizminde hedef, engellileri ikamet ettikleri ülke dışında tedavi ve rehabilite edip topluma kazandırmaktır. 2050 yılında dünyada 2,1 milyar yaşlı nüfusu olması öngörülmektedir. The World Bank’in 2022 verilerine göre ülke bazında bakıma ihtiyaç duyan yaşlılık oranları şu şekildedir:
| Ülke | Oran | Ülke | Oran |
| Norveç | %27.8 | Hollanda | %30.9 |
| İsveç | %32.3 | İngiltere | %29.8 |
| Finlandiya | %37.1 | Fransa | %34.8 |
| Almanya | %34.7 | İtalya | %37.2 |
| Rusya | %23.3 | Ukrayna | %25.8 |
- SPA & Wellness (Sağlıklı Yaşam)
Tarihi geçmişine baktığımızda Roma İmparatorluğu’na kadar uzanan SPA, savaşlardan sonra yaralanan ve yorgun düşen Romalı askerin bedenlerinin iyileşmesi için inşa edilen banyolarda yapılan tedavidir. Bu tedaviye “Sanus Per Aquam” (SPA) sudan gelen sağlık adı verilmiştir (İsbil, 2011). SPA dünyada son dönemlerde rağbet gören sağlık turizmi çeşitlerinden biridir. Akıl, vücut ve ruhsal olarak iyi ve zinde olmayı ifade eden SPA & Wellness çoğunlukla suyun ve çamurun kullanıldığı özel bakımları içermektedir.
Huzurlu ve sakin bir tatili çağrıştıran SPA, toksinlerden arınma programları ile de birleştirilebilmektedir. Dünyada ve Türkiye’de SPA & Wellness başlığı altındaki tesisler uluslararası standartlara sahip otel zincirlerinde bulunmaktadır. Türkiye, bu alana sahip otel işletmelerindeki modern donanımlı ve yüksek kaliteli hizmetleriyle ön plana çıkmaktadır.
Sektörün hem hizmet veren hem de hizmet alan kısmı için sağlık sektörünün hangi kategorisinde olduğunu tespit etmek, doğru kişilerle temasa geçebilmek için oldukça önemlidir. Bu yazımızda sağlık turizminin 4 ana kategorisinden bahsederek doğru türün belirlenebilmesine destek olmayı hedefledik. Bu 4 ana tür sağlık turizminin en büyük hacme sahip türleri olmakla birlikte, sektör ileride yeni türlerini de ortaya çıkarabilecek potansiyele sahiptir.
Bir sonraki yazımızda görüşene dek sağlıkla kalın!